1 Ár 2015, mánudaginn 6. apríl, er í Félagsdómi í málinu nr. 10/2015 íslenska ríkið (Anton Björn Markússon hrl.) gegn Félagi háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins (Ástráður Haraldsson hrl.) kveðinn upp svofelldur d ó m u r: Mál þetta var dómtekið 1. apríl 2015. Málið dæma Arnfríður Einarsdóttir, Ásmundur Helgason, Guðni Á. Haraldsson, Elín Blöndal og Sonja María Hreiðarsdóttir. Stefnandi er fjármála - og efnahagsráðherra f.h. íslenska ríki sins, Arnarhvoli við Lindargötu, Reykjavík. Stefndi er Félag háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, Sölvhólsgötu 4, Reykjavík. Dómkröfur stefnanda Stefnandi krefst þess að viðurkennt verði með dómi að boðuð tímabundin verkföll stefnda, Félags háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, annars vegar vegna félagsmanna þess í þjónustu Fjársýslu ríkisins, sem boðað var með bréfi til fjármála - og efnaha gsráðherra, dagsettu 20. mars 2015, að hæfist 20. apríl nk., kl. 00:00 og stæði til kl. 24:00 hinn 8. maí 2015 og hins vegar félagsmanna sem starfa hjá ríki utan ráðuneyta sem boðað var 9. apríl 2015, kl. 12:00 16:00, séu ólögmæt. Þá krefst stefnandi má lskostnaðar úr hendi stefnda að mati dómsins. Dómkröfur stefnda Stefndi krefst sýknu af öllum kröfum stefnanda og málskostnaðar úr hendi stefnanda að mati dómsins. Málavextir Dagana 16 . 19. mars sl. var efnt til atkvæðagreiðslu meðal félagsmanna stefnda um boðun verkfalls. A tkvæðagreiðsla n var tvískipt . A nnars vegar f ór f ram atkvæðagreiðsla um verkfallsboðun meðal félagsmanna stefnda sem starfa hjá Fjársýslu ríkisins og var tekið fram á atkvæðaseðli að verkfallið skyldi vera tím abundið og hefjast 20. apríl 2015 kl. 00:00 og 2 standa til kl. 24:00 hinn 8. maí 2015. Hins vegar fór fram atkvæðagreiðsla meðal félagsmanna stefnda sem starfa hjá ríki utan ráðuneyta um boðun tímabundins verkfalls hinn 9. apríl 2015 sem skyldi standa yfir frá kl. 12:00 - 16:00. Stefndi tilkynnti fjármála - og efnahags ráðuneytinu um fyrirhuguð verkföll með bréfum, dagsettum 20. mars sl. Í tilkynningu stefnda , sem varðar félagsmenn hans er starfa hjá Fjársýslunni , kom fram að 35 félagsmenn hefðu verið á kjörskr á, 91,4% þeirra hefðu tekið þátt og 65,6% samþykkt boðun um verkfall. Í tilkynningu stefnda , sem varðar félagsmenn hans er starfa hjá ríki utan ráðuneyta , kom fram að 62 félagsmenn hefðu verið á kjörskrá, 90,3% þeirra hefðu tekið þátt og 73,2% samþykkt boð un um verkfall. Í tilkynningunum er því lýst yfir að með þessu sé fullnægt kröfum 15. gr. laga nr. 94/1986 , um kjaras amninga opinberra starfsmanna. Með bréfum til stefnda, dagsettum 25. mars 2015 , lýsti stefnandi því yfir að hann teldi boðun og atkvæðagrei ðslu verkfallanna ekki samræmast ákvæði 15. gr. laga nr. 94/1986 og s koraði stefnandi því á stefnda að afturkalla verkfallsboðanirnar . Ella myndi ráðuneytið grípa til þeirra lögmæltu úrræða sem því væru tæk. Í bréfi til fjármála - og efnahagsráðuneytisins, dagsettu 26. mars 2015 , gerði Pál l Halldórsson, formaður B andalags háskólamanna, grein fyrir umræddum atkvæðagreiðslum og því áliti félagsins að þær hefðu verið í samræmi við lög. Stefnandi höfðaði í kjölfarið mál þetta með stefnu sem árituð var um birtingu 31 . mars sl. og þingfest sama dag. Stefnandi fer með gerð kjarasamninga á grundvelli laga nr. 94/1986 og eru aðilar máls þessa jafnframt aðilar síðast gildandi kjarasamnings. Stefndi er stéttarfélag á grundvelli laga nr. 94/1986. Málsástæður og l agarök stefnanda Stefnandi leggur mál þetta fyrir Félagsdóm samkvæmt heimild í 2. tölulið 1. mgr. 26. gr. laga nr . 94/1986 , um kjarasamninga opinberra starfsmanna. Stefnandi byggir viðurkenningarkröfu sína á því að atkvæðagreiðslur þær , sem verkfallsboðan irnar byggja á , hafi ekki verið í samræmi við ákvæði 15. gr. laga nr. 94/1986. F élagsmenn stefnda , sem starfi hjá ríkinu , hafi verið 473 talsins hinn 1. janúar sl. en samkvæmt verkfallsboðun um stefnda hafi ýmist 62 eða 35 félagsmö nnum, á mismunandi starfsstöðum, verið gefinn kostur á að greiða atkvæði um þær . Þar með hafi ste f ndi ekki uppfyllt það skilyrði , sem fram kemur í fyrri málslið 15. gr., að ákvörðun um verkfallsboðun hafi verið tekin í almennri leynilegri allsherjaratkvæðagreiðslu í hverju s téttarfélagi sem er samningsaðili. Liggi því fyrir að ekki hafi allir félagsmenn stefnda tekið þátt í atkvæðagreiðslu um verkfallsboðun. Stefnandi tekur fram að í síðari málsli ð 15. gr. laga nr. 94/1986 komi skýrlega fram að svo verkfallsboðun sé lögmæt og samþykkt þurfi að minnsta kosti helmingur þeirra 3 félagsmanna , sem starfa hjá þeim sem verkfall beinist gegn, að hafa tekið þátt í atkvæðagreiðslunni. Af orðalagi í erindi formanns Bandalags háskólamanna frá 26. mars sl. megi ráða að það sé sameiginlegur s kilningur aðildarfélaga bandalagsins , þar með talið stefnda, að með orðalaginu k væðis 15. gr. sé átt við þann vinnustað sem félagsmaður sem leggur niður störf í verkfalli starfar hjá og á í vinnusambandi við. S é sá skilningur í ósamræmi við skýrt gildi ssvið laga nr. 94/1986 sem mæli fyrir um kjarasamninga opinberra starfsmanna. Í 3. gr. laganna komi skýrt fram að það sé fjármálaráðherra sem fari með fyrirsvar ríkissjóðs við gerð og framkvæmd kjarasa mninga samkvæ mt lögum þessum. Sé til samræmis við gildissvið laganna og að þar sé átt við viðsemjanda stéttarfélaga samkvæmt lögunum, þ.e. stefnanda, en ekki einstaka vinnustaði. Atkvæðagreiðsla stefnda hafi beinst að Fjársýslu ríkisins og stefnda. Með því að haga atkvæðagreiðslu á þann hátt og jafnframt með hliðsjón af gögnum málsins, skýringum formanns Bandalags háskólamanna, atkvæðaseðli stefnda og tilkynningu um verkfallsboðun sé ljóst að ste f ndi hafi ekki uppfyllt þær skýru kröfur til verkfallsboðunar sem k omi fram í síðari málslið 15. gr. laganna. Um málskostnaðarkröfu sína vísar stefnandi til 130. gr. laga nr. 91/1991, um meðferð einkamála, sbr. 69. gr. laga nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeil ur. Málsástæður og lagarök stefnda Stefndi kveður m álatilbúnað stefnanda ekki vera svo ljósan sem æskilegt væri og geri það honum erfiðara fyrir við að taka til varna í máli þessu. Þannig sé í stefnu látið að því liggja að málið varði túlkun 15. gr. laga nr. 94/1986 , um kjarasamning a opinberra starfsmanna , og þá að því er varðar það hverjir skuli njóta atkvæðisréttar um tillögu um vinnustöðvun. Ummæli sem komi fram síðar í stefnu virðist þó benda til þess að af hálfu stefnanda sé einnig á því byggt að stefnda sé óheimilt að beina verkfalli að eins tökum stofnunum ríkisins. Verði því ekki hjá því komist að taka afstöðu til beggja þessara álitaefna. Stefndi byggir sýkn ukröfu sína á því að atkvæðagreiðslur um vinnustöðvanir félagsins hafi verið lögmætar og í fullu samræmi við fyrirmæli laga um kjarasamninga opinberra starfsmanna og venjur á vinnumarkaði. Með því að hafa haft þann hátt á um boðun verkfalls sem félagið haf ði , hafi í einu og öllu verið staðið a ð verkum í samræmi við ákvæði laga nr. 94/1986 og sambærileg ákvæði almennu laganna um stéttarfélög og vinnudeilur nr. 80/1938. Ákvæði 15. gr. laganna byggi að mati stefnda bersýnilega á því að ákvörðun um verkfall eig i að ráðast af atkvæðum þeirra félagsmanna stéttarfélags sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn, þeim sem eiga að taka þátt í verkfalli , og að meiri hluti þeirra þurfi að hafa samþykkt hana til að verkfall sé lögmætt. Þetta sé enda í bestu samræmi við ákvæði 18. gr. laganna. Samkvæmt því ákvæði skuli boðað verkfall taka til allra starfsmanna sem starfa hjá þeim atvinnurekendum sem verkfall beinist gegn, annarra en þeirra sem óheimilt er að leggja niður störf samkvæmt lögunum. 4 Þá byggir stefndi enn fremur á því að rétturinn til þess að gera verkföll sé grundvallarréttur, sem tryggður sé með 74. gr. sbr 75. gr. stjórnar skrár og sbr. 2. mgr. 11. gr. mannréttindasáttmála E vrópu . Allar takmarkanir á verkfallsrétti beri því að túlka þröngt. Samkvæmt 14. g r. laga nr. 94/1986 séu heimildir stéttarfélaga til að gera verkföll bundin þeim skilyrðum og takmörkunum einum sem sett eru í þeim sömu lögum. Sá skilningur stefnanda að verkfall verði aðeins boðað með þeim hætti að ákvörðun um það verði tekin af öllum fé lagsmönnum stefnda, óháð því að hverjum verkfallsaðgerðin beinist hverju sinni , verði ekki rökstuddur með ákvæðum laga nr. 94/1986. Túlkun stefnanda verði ekki réttilega leidd af 15. gr. fyrrgreindra laga. Í greinargerð sinni gerir stefndi grein fyrir því að hann telji að t venns konar skilning sé unnt að leggja í ákvæði 15. gr. kjarasamningslaganna : a. Að boðun verkfalls sé því aðeins lögmæt að ákvörðun um hana hafi verið tekin í almennri leynilegri allsher jaratkvæðagreiðslu allra félagsmanna stéttarfélagsins sem gerir samninginn. b. Að til að samþykkja verkfallsboðun þurfi a.m.k. helmingur þeirra félagsmanna, sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn, að hafa tekið þátt í atkvæðagreiðslunni og meiri hluti þeirra samþykkt hana. Stefndi telur að byggja verði á síðari skýringarkosti num . Þannig sé fyrri málsliðurinn í greinarinnar sé allsherjaratkvæðagreiðsla þeirra sem ætlað er að fara í verkfall. Ef byggt væri á skilningi stefnanda , þyrfti kjörskrá við atkvæðagreiðslu um verkfallsboðun að vera tvíþætt eða tvenns konar. Annars vegar skrá um alla þá sem aðild eiga að stéttarfélagi og sem samkvæmt skilningi stef nanda ættu þá að njóta atkvæðisréttar og hins vegar skrá um þá af þessum allsherjarlista sem eig i að fara í viðkomandi verkfall. Ástæðan sé sú að samkvæmt ákvæði 15. gr. verði að liggja fyrir að til að samþykkja verkfallsboðun hafi að minnsta kosti helming ur þeirra félagsmanna , sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn , að hafa tekið þátt í atkvæðagreiðslu og meiri hluti þeirra samþykkt hana Stefndi ítrekar að verkföllum samkvæmt lögunum verði einungis settar þæ r skorður sem beinlínis sé kveðið á um í lögum nr. 94/1986, sbr. 14. gr. Samkvæmt 2. mgr. 14. gr., sbr. 1. gr. , l aga nr. 67/2000 , teljist það til verkfalla í skilningi laganna þegar starfsmenn leggja niður venjuleg störf sín að einhverju eða öllu leyti í því skyni að ná tilteknu sa meiginlegu markmiði. Sama gildi um aðrar sambærilegar aðgerðir af hálfu starfsmanna sem j afna megi til vinnustöðvunar. Tilhögun verkfallsaðgerða r í tíma, rúmi og umfangi verði þannig að mati stefnda ekki takmörkuð á grundvelli reglna laganna um atkvæðagrei ðslur. Byggir stefnandi þannig á því að boðaðar verkfallsaðgerðir stefnda , sem afmarkaðar eru eftir atvinnurekendum , fullnægi í öllu hugtaksskilyrðum verkfalls eða vinnustöðvunar í skilningi 14. gr. og þrengri 5 túlkun á því hugtaki verði ekki leidd af öðrum ákvæðum laganna. Byggir stefndi þannig á því að af ákvæði 15. gr. verði ekki leidd slík takmörkun á inntaki verkfa llsréttarins sem stefnandi vilji vera láta. Stefndi b yggir á því að 1. málslið 15. gr. beri að túlka í samræmi við 2. málslið hennar þannig a ð ákvörðun um verkfall sé tekin af öllum þeim sem um er að véla, þ.e. þeim starfsmönnum sem leggja eigi niður störf hverju sinni. Stefndi kveður þennan skilning hafa stoð í ákvæ ði 23. gr. laganna þar sem segi: Ákvarðanir um samninga eða annað, er varðar kjör starfsmanna og fer eftir lögum þessum, verða aðeins teknar af þeim sem starfa hjá þeim vísar stefndi um þennan skilning einnig til dóms Félagsdó ms í málinu nr. 12/2001. Í samræmi við ofangreint verði ekki byggt á svo þröngri túlkun á ákvæðum 15. gr. um boðun verkfalls að allir félagsmenn stefnda eigi að hafa um það að segja hvort starfsmenn hjá þeim atvinnurekanda , þar sem til st andi að leggja ni ður störf, fari í verkfall eða ekki. Slík túlkun fari gegn þeim grundvallarsjónarmiðum sem að baki verkfallsréttinum búa og anda þeirra laga sem um það gild i . Þá væri slík túlkun heldur ekki í samræmi við viðurkennda skýringu á ákvæðum almennu vinnulöggjaf arinnar nr. 80/1938 en það séu hin almennu lög sem stefndi t elji að sérlögin um kjarasamning opinberra starfsmanna eigi að túlka til samræmis við. Byggir stefndi á því að atkvæðagreiðslur í umræddum tilvik um hafi náð til allra félagsmanna stefnda sem starf a hjá viðkomandi atvinnurekanda sem verkfallsaðgerð beinist gegn. Meiri hluti þeirra hafi tekið þátt í atkvæðagreiðslunni og meiri hluti þeirra hafi samþykkt vinnustöðvunina. Það séu þeir starfsmenn , sem verði fyrir áhrifum af vinnustöðvuninni , og því eðli legt að þeir einir greiði um hana atkvæði en ekki aðrir félagsmenn stefnda . Ákvörðun um verkfall með þessum hætti fari í engu gegn lögum og brjóti ekki í bága við þá framkvæmd , sem viðurkennd hafi verið af aðilum vinnumarkaðarins , þ.e. að boða til verkfalla með öðrum hætti en ótímabund n um al l sherjarverkföllum. Ekki verði séð að nein málefnaleg rök standi til þess að koma í veg fyrir að verkfall sé boðað með svo afmörkuðum hætti sem hér um ræðir. Felist hið minna í hinu meira og f yrst bo ða megi allsherjarverkfall hjá öllum atvinnurekendum sem starfa eftir samningi aðila í einu, standi engin rök til þess að banna takmarkaðri vinnustöðvun. Þá by ggir stefndi á því að með því að boða verkföll með þessum hætti nái stefndi þeim tilgangi sem ve rkföllunum sé ætlað gagnvart viðsemjenda sínum en þess sé jafnframt gætt að farin sé hin vægasta leið sem fær sé í því efni. Með þessu móti sé gætt meðalhófs í boðun fyrirhugaðra vinnustöðvana og þ ess gætt að þær séu ekki víðtækari en nauðsynlegt er , enda um að ræða mikilvæga hagsmuni og íþyngjandi aðgerð. Stefndi vísar til þess að þrátt fyrir óskýran málatilbúnað stefnanda megi þó hugsanlega draga þá ályktun af efni stefnunnar að af hálfu stefnanda sé einnig á því byggt að stefnda sé óheimilt að beina ver kfalli að einstökum stofnunum ríkisins. Stefndi kveður ljóst af orðalagi 6 laganna geti verið margir. Ákvæði 23. gr. þar sem segi að [á] kvarðanir um samninga eða annað, er varðar kjör starfsmanna og fer eftir lögum þessum, verða aðeins teknar af þeim sem sé sérstaklega afdrátt arlaust hvað þetta varðar. Það sé enda ekki bersýnilegt hvaða tilg angi þjóni að orða ákvæði laganna með þessum hætti ef atvinnurekandi samkvæmt þeim er aðeins einn, íslenska ríkið. Þá vísar stefndi til fyrirligg jandi ráðningarsamninga sem sýni að atvinnurekendur félagsmanna séu margi r og hver stofnun ríkisins komi fram s em sjálfstæður atvinnurekandi með sjálfstæða aðild að ráðningarsamningi og sérstaka kennitölu. Stefndi byggir á ákvæðum laga nr. 94/1986, lögum nr. 80/1938, o g s tjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, sérstaklega 74. og 75. gr. Þá byggir stefndi á 11. gr. mannréttindasáttmála E vrópu sbr. lög nr. 62/1994. Krafa stefnda um málskostnað styðst við 130. gr. laga nr. 91/1991 og lög nr. 50/1988 hvað varðar kröfu um virðisaukaskatt á málflutningsþóknun . Stefndi kveðst ekki vera virðisaukaskattskyldur og ber i honum því nauðsyn til að fá dóm fyrir skatti þessum úr hendi stefnanda. Niðurstaða Mál þetta á undir Félagsdóm samkvæmt 2. tl. 1. mgr. 26. gr. laga nr. 94/1986, um kjarasamninga opinberra starfsmanna. Við upphaf aðalmeðferðar málsins lýsti lögmaður stefnanda því yfir að ágreiningur aðila í máli þessu lyti einungis að mismunandi túlkun þeirra á ákvæðum 15. gr. laga nr. 94/1986. Ekki er ágreiningur með aðilum um þá málavexti sem þeir telja skipta máli við úrlausn málsins. Stefndi efndi til tveggja atkvæðagreiðslna um vinnustöðvanir. Samkvæmt framlögðum gögnum tilkynnti stefndi stefnanda, með bréfi , dagsettu 20. mars 2015, um boðun verkfalls frá kl. 00:00 hinn 20. apríl 2015 til kl. 24:00 hinn 8. maí 2015. Í bréfinu er gerð grein fyrir því að dagana 16. - 19. mars 2015 hafi farið fram atkvæðagreiðsla meðal félagsmanna í Félagi háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, sem starfa hjá Fjársýslu ríkisins, um boðun verkfallsins. Jafnframt er upplýst að á kjör skrá hafi verið 35 félagsmenn , 32 hafi greitt atkvæði, þ.e. 91,4%, 21 eða 65,6% hefði sagt já en 10 eða 31,3% hefðu sagt nei og einn seðill hefði verið ógildur eða 3,1%. Með bréfi, dagsettu 20. mars 2015, tilkynnti stefndi stefnanda um boðun verkfalls hin n 9. apríl 2015 frá kl. 12:00 til kl. 16:00. Í bréfinu er gerð grein fyrir því að dagana 16. - 19. mars 2015 hafi farið fram atkvæðagreiðsla meðal félagsmanna í Félagi háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, sem starfa hjá ríki utan ráðuneyta, um boðun verkfallsins. Jafnframt er upplýst að á kjörskrá hafi verið 62 félagsmenn , 56 hafi greitt atkvæði, þ.e. 90,3%, 41 eða 73,2% hefði sagt já en 14 eða 25,0% hefðu sagt nei og einn seðill hefði verið ógildur eða 1,8%. 7 Stefnandi byggir kröfu sína um að viðurk ennt verði að framangr eind verkföll séu ólögmæt á því að fyrir liggi að ekki hafi allir félagsmenn stefnda tekið þátt í framangreindum atkvæðagreiðslum um verkfallsboðun. Hafi félagsmenn stefnda sem starfi hjá ríkinu verið 473 um síðustu áramót en samkvæmt umræddum verkfallboðunum stefnda hafi annars vegar 62 og hins vegar 35 félagsmönnum verið gefinn kostur á að greiða atkvæði um verkfallsboðanirnar. Þar með hafi ekki verið uppfyllt það skilyrði fyrri málsliðar 15. gr. laga nr. 94/1986 að ákvörðun um verkf allsboðun hafi verið tekin í almennri leynilegri allsherjaratkvæðagreiðslu í hverju stéttarfélagi sem er samningsaðili. Jafnframt bendir stefnandi á að í síðari málslið sömu lagagreinar komi skýrlega fram að svo verkfallsboðun teljist lögmæt, þurfi að minn sta kosti helmingur þeirra félagsmanna, sem starfa hjá þeim sem me ð hliðsjón af 3. gr. þeirra þar sem skýrt komi fram að það sé fjármálaráðherra sem fari með fyrirsvar ríkissjóðs við gerð og framkvæmd kjarasamninga. Vísi tilvitnað orðalag ákvæðisins þannig til stefnanda sjálfs, íslenska ríkisins, en ekki til einstakra vi nnustaða. Þar sem atkvæðagreiðsla stefnda hafi beinst að Fjársýslu ríkisins og stefnanda, hafi hún ekki verið í samræmi við ákvæði síðari málsliðs 15. gr. laganna. Stefndi mótmælir kröfum stefnanda og bendir á að það teljist til grundvallarréttar stéttarfé laga að gera verkföll, sbr. 74., sbr. 75. gr., stjórnarskrárinnar og 11. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þá beri að skilja ákvæði 15. gr. laga nr. 94/1986 þannig að verkfall eigi að ráðast af atkvæðum þeirra félagsmanna stéttarfélags, sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn, þ.e. þeim sem eigi að taka þátt í verkfalli, og að meiri hluti þeirra þurfi að hafa samþykkt hana til að verkfall sé lögmætt. Sé það enda í samræmi við ák væði 18. og 23. gr. laganna. Með lögum nr. 94/1986 var lögfest sú meginregla að þeim starfsmönnum ríkisins, sem lög nr. 38/1954 , um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, tóku til, sbr. nú lög nr. 70/1996, er heimilt að gera verkfall með þeim takmörkunum einum sem tilteknar eru í lögunum , sbr. 14. gr. laga nr. 94/1986 . Í þessu máli hyggst stefndi knýja fram kröfur sínar um breytingu á kjarasamningi með verkfalli. Fyrir liggur að einungis hluti félagsmanna stefnda greiddi atkvæði um verkfallsboðun. Um boðun verkfalls er bæði fjallað í 15. gr. laga nr. 94/1986 og eins 23 . gr. sömu laga. Fyrri greinin er eftirfarandi: almennri leynilegri allsherjaratkvæðagreiðslu í hverju stéttarfélagi sem er samningsaðili. Til að samþykkja verkfallsboðun þarf a. m.k. helmingur þeirra félagsmanna, sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn, að hafa tekið þátt í atkvæðagreiðslunni og meiri hluti þeirra Í 1. mgr. 23. gr. laganna segir að ákvarðanir um samninga og annað, sem varðar kjör starfsmann a og fer eftir lögunum, verði aðeins teknar af þeim sem starfa hjá þeim 8 vinnuveitanda eða vinnuveitendum sem samningur nær til. Eftirfarandi athugasemdir við hjá þeim vinnuveitendum sem tiltekinn kjarasamningur tekur til geta tekið ákvarðanir um hann, svo sem samþykkt uppsögn og boðun verkfalls. Getur þar verið um að ræða eitt félag að hluta eða heild eða fleiri félög að hluta eða heild eftir því hvernig aðild að v iðkomandi S um stéttarfélög gera fleiri en einn kjarasamning við sína viðsemjendur. Lög nr. 94/1986 girða ekki fyrir slíkt , sbr. athugasemdir með frumvarpi því er varð að lögunum. Þannig gera lögin beinlínis ráð fyrir því að hlut i félagsmanna stéttarfélags eigi að greiða atkvæði um verkfall. V erður hugtakið allsherjaratkvæðagreiðsla í skilningi 15. gr. laga nr. 94/1986 því ekki skilið svo að atkvæðagreiðsla þurfi að ná til allra félagsmanna þess stéttarfélags sem á í hlut heldur n ægir að hún nái til þeirra sem taka laun samkvæmt þeim kjarasamningi sem fre i sta á að breyta með fram settum kröfum og vinnustöðvun. Til að samþykkja verkfallsboðun þarf s amkvæmt seinni málslið 15. gr. laga nr. 94/1986 a.m.k. helmingur þeirra félagsmanna sem starfa hjá þeim sem verkfallið beinist gegn að hafa tekið þátt í atkvæðagreiðslu og meiri hluti þeirra að hafa samþykkt hana. Hér kemur þá til skoðunar hvort bæði þeir sem leggja niður vinnu og eins þeir félagsmenn stéttarfélagsins sem ekki leggja niðu r vinnu eigi að greiða atkvæði um verkfallsboðun. Í því sambandi verður að hafa í huga að við setningu framangreindra laga tíðkaðist ekki að verkföll væru tímabundin og /eða bundin við tiltekinn vinnustað . Þannig náðu þau undantekningalaust til allra félagsmanna. Framkvæmdin hefur breyst á undanförnum ár um en æ algengara er orðið að stéttarfélög boð i til vinnustöðvana sem takmarki st við tiltek na vinnustað i og markist af tímabundnum lotum. Hefur þessi framk væmd á verkfallsrétti stéttarfélaga verið látin óátalin og hefur stefnandi í þessu máli til að mynda ekki mótmælt vinnustöðvunum stefnda á þeim forsendum að stefndi hafi ekki þennan rétt. Í ljósi þess að lög nr. 94/1986 setja ekki stéttarfélögum skorður a ð þessu leyti er það álit réttarins að þeim sé heimilt að boða til staðbundinna vinnustöðvana. Þá telur dómurinn að v ið úrlausn á því hvað átt sé i að horfa til þess, hverjir teljist vera atvinnurek endur eða vinnuveitendur í almennum skilningi . Ekki verður fallist á það með stefnanda að vegna þess að hann er gagnaðili stefnda að gildandi kjarasamningi, verði að líta svo á að hann sé at vinnurekandi eða vinnuveitandi sem verkfallsaðgerð beinist gegn í framangrein d um skilningi. Fyrir liggur að forstöðumenn einstakra stofnana ríkisins sjá almennt um að ráða starfsfólk stofnana sinna og gera við það ráðningarsamninga , sbr. 5. gr. laga nr. 70/1996 , um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins . Þá fara forstöðumenn stofnana með almennar stjórnunarheimildir gagnvart starfsmönnum þeirra og taka ákvarðanir er lúta að réttindum þeirra og skyldum. Sú almenna regla gildir um slíkar ákvarðanir að þeim verður ekki skotið til æðra stjórnvalds, sbr. 49. gr. laga n r. 70/1996. Teljast stofnanirnar því vera atvinnurekendur og vinnuveitendur starfsmannanna í þessum 9 skilningi en ekki ríkið sjálft. Þá kemur skilningur löggjafans á framangreindu jafnframt fram í greinargerð með frumvarpi til laga um breytingu á lögum nr. 80/1938, um stéttarfélög og vinnudeilur, sem lagt var fyrir á 120. löggjafarþingi 1995 - 1996. Þar er vikið að fyrirkomulagi atkvæðagreiðslna um verkfallsboðun í lögum nr. 94/1986 og tekið þannig til orða að samkvæmt gildandi lögum sé það skilyrði vinnustöðv unar meðal opinberra starfsmanna að minnsta kosti helmingur félagsmanna sem eiga í hlut hafi tekið þátt í atkvæðagreiðslu og meiri hluti þeirra samþykkt vinnustöðvun. Er jafnframt rakið að með nýjum ákvæðum laganna um stéttarfélög og vinnudeilur sé ætlunin að heimila að ákvörðun um vinnustöðvun, sem eingöngu er ætlað að taka til hluta félagsmanna eða eins fyrirtækis, verði tekin með atkvæðagreiðslu hlutaðeigandi félagsmanna . Þá er þar sérstaklega áréttað að með því séu Ekki verður heldur fram hjá því litið að einungis hluti félagsmanna stefnda mun leggja niður störf í þeim staðbundnu verkföllum er um ræðir. Við verkfall fellur niður vinnuskylda st arfsmanna en að sama skapi fellur niður skylda vinnuveitanda til þess að greiða þeim laun. Þeir félagsmenn stefnda sem verkfallið nær ekki til halda hins vegar sínum launum. Það hlýtur því að teljast eðlilegt að þeir einir sem leggja niður störf hafi þann rétt að taka einir ák vörðun um hvort þeir fari í verkfall eða ekki en ekki að aðrir félagsmenn , sem halda áfram störfum , geti þar haft úrslitaáhrif. Þegar litið er til alls framangre inds og orðalags 15. gr. laga nr. 94/1986 verður að leggja til grundvallar að þeim einum beri að taka þátt í atkvæðagreiðslu um verkfallsboðun sem starfa hjá vinnuveitanda eða vinnuveitendum sem verkfall beinist gegn og viðkomandi kjarasamningur tekur til. Samkvæmt framansögðu telst viðkomandi rí kisstofnun vera vinnuveitandi starfsmannanna í þessum s kilningi en ekki ríkið sjálft. Ágreiningslaust virðist að áðurgreindar niðurstöður atkvæðagreiðslna þeirra, sem mál þetta lýtur að, sýni að meira en helmingur félagsmanna í Félag i háskólamenntaðra star fsmanna s tjórnarráðsins, sem starfa annars vegar hjá Fjársýslu ríkisins og hins vegar hjá ríki utan ráðuneyta , hafi tekið þátt í atkvæðagreiðslu num og meiri hluti þeirra hafi samþykkt framangreind boðuð verkföll á hvorum vinnustað fyrir sig . Að þessu virtu og með vísan til alls framangreinds verður að telja að framangreindar atkvæðagreiðslur sem verkfallsboðanir stefnda byggja st á hafi verið í samræmi við ákvæði 15. gr. laga nr. 94/1986. Teljast framangreind verkföll stefnda því lögmæt. Verður viðurkenninga rkröfu stefnanda því hafnað og stefndi sýknaður af kröfum stefnanda í má li þessu. Eftir niðurstöðu málsins verður stefnanda gert að greiða stefnda málskostnað . Við ákvörðun málskostnaðar er litið til þess að samhliða þessu máli voru rekin fjögur önnur samk ynja mál. Að þessu virtu telst málskostnaður hæfilega ákveðinn 150.000 krónur. D Ó M S O R Ð: 10 Stefndi, Félag háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, skal vera sýkn af kröfum stefnanda, íslenska ríkisins, í máli þessu. Stefnandi greiði stefnda 150.000 krónur í málskostnað. Arnfríður Einarsdóttir Ásmundur Helgason Guðni Á. Haraldsson Elín Blöndal Sonja María Hreiðarsdóttir ------------------ ----------------- ----------------- Rétt endurrit staðfestir: Héraðsdómi Reykjavíkur 6 . apríl 2015.